چنگ رومی یا ساز لیر محصول اسپیرال

چنگ رومی یا ساز لیر

چنگ رومی یا ساز لیر (Lyre)، آلت موسیقی روم باستان است که با نام‌ شلیاق یا چنگ رومی در زبان فارسی به کار برده شده است. در اساطیر یونان، ابداع آن را به هرمس نسبت می‌دهند. میگویند که این ساز از تیرو کمان الهام گرفته شده است. کشش کمان دارای صدای جالبی بوده است که در ذهن مخترع این ساز آنرا متبادر کرده است. همچنین شخصیت دیگر اسطوره‌های یونان، اورفئوس، نوازنده چیره دست چنگ رومی یا ساز لیر بوده و داستان‌های متعددی از او در اساطیر یونان موجود است. در ستاره‌شناسی نیز، صورت فلکی شبیه این ساز را به نام «لیرا» یا «شلیاق» می‌شناسند. امروزه به این ساز لیر هارپ (lyre harp) هم می‌گویند.

خانواده چنگ

چنگ رومی یا ساز لیر از خانواده آلات موسیقی زهی‌ زخمه‌ای است. سازهای زهی ‌زخمه‌ای یکی از اعضای مهم ساز های زهی هستند که با کندن زه یا تار ساز نواخته می‌شوند. عمل زخمه زدن با انگشت یا با استفاده از پیک انجام می پذیرد. اجزای لیر عبارتند از: یک محفظه تشدید صدا، چیزی که در ساز چنگ (هارپ) وجود ندارد، دو بازو در کنار محفظه تشدید که توسط یک میله چوبی به هم متصل شده‌اند. یک خرک و سیم‌های موازی با صفحه رویی محفظه تشدید که به میله چوبی بالایی متصل هستند.

تفاوت ساز چنگ رومی ( ساز لیر ) با ساز چنگ چیست؟

تفاوت اصلی بین چنگ رومی ( ساز لیر ) با چنگ در این است که در چنگ، سیم‌ها بصورت مستقیم به بدنه خالی ساز وصل می‌شوند، درحالیکه در ساز لیر، سیم‌ها از یک پل را رد می شوند که لرزش و ارتعاش سیم‌‌ها را به سمت بدنه ساز هدایت کنند. دقیقا” مثل گیتارهای مدرن .

لیر را می‌توان روی پا گذاشت و نواخت و از این نگاه در اندازه لپ هارپ (lap harp) است اما کوچکتر از چنگ‌های سلتیک است. چنگ های سلتیک، چنگ‌های پدال‌دار ارکستری است که باید روی زمین گذاشته شوند. از نظر تعداد سیم هم این دو آلت موسیقی با یکدیگر متفاوتند. تعداد سیم‌های این ساز بسیار کمتر از چنگ معمولی است. در اساطیر یونان آمده است که آپولو، در ابتدا یک لیر ۳ سیم داشت و بعدا هرمس لیر با ۷ سیم را ساخت و به آپولو داد که با نواختن آن تمام خدایان کوه المپ حیران این ساز شدند.

اگر به دنبال سایر محصولات موسیقیایی مخصوصا ساز های کوبه ای می گردید این لینک را ببینید.