از تاثیر موسیقی بر خود آگاه هستید؟
آیا هنگام شنیدن آهنگ یا موسیقی حس و حالتان خوب می‌شود و احساس آرامش میکنید؟ آیا فکر میکنید برای مدت زمان کوتاهی از مشکلات زندگی رها شده‌اید؟ همه ما از تاثیر موسیقی کم و بیش آگاه هستیم. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد گوش دادن به موسیقی برای سلامت انسان تاثیر بسزایی داشته و سلامت ذهنی را بهبود می بخشد.
علاوه بر آن بر سلامت جسم نیز به طرز عجیب و حیرت‌انگیزی تاثیر گذار است. مغز انسان دارای عملکرد بسیار پیچیده‌ای است که در بسیاری موارد حتی خود ما نیز قادر به درک آن نیستیم. محققان پس از بررسی تحقیقات وسیع و فراوان موفق به کشف تاثیر موسیقی بر کارکرد این عضو حیاتی بدن و سایر اعضای انسان شده‌اند.
ترشح هورمون دوپامین و تاثیر موسیقی بر آن
در هنگام شنیدن آهنگ یا موسیقی حس شادی یا آرامش در درون انسان پدید می آید که در اثر آزاد شدن هورمون دوپامین توسط مغز، لرزه‌ای را در سرتاسر بدن خود حس میکنید. در واقع این لرزه درست در لحظه اوج آهنگ اتفاق می‌افتد. دوپامین هورمونی است که در صورت احساس سرخوشی و لذت در بدن شما ترشح شده و به صورت کاملا مستقیم با جنب و جوش و هیجان‌های شما در ارتباط است.
تاثیر موسیقی بر مغز
در این نوشته به تفصیل در ارتباط با تاثیر موسیقی بر انسان پرداخته ایم. از فواید و تاثیرات مثبت گوش دادن به موسیقی بگوییم و شما را از مزایای شنیدن موسیقی آگاه سازیم :
تاثیر موسیقی در تقویت حافظه
موسیقی موتزارت و موسیقی سبک باروک با الگوی ۶۰ ضربه در هر دقیقه (۶۰ bps) سمت چپ و راست مغز را فعال می‌کنند. کارکرد همزمان سمت چپ و راست مغزT یادگیری و بازیابی اطلاعات را به حداکثر می‌رساند. فعالیت‌هایی مثل آواز خواندن یا نواختن یک ساز که هر دو طرف مغز را درگیر می سازند، توانایی مغز در پردازش اطلاعات را به طور معناداری بالا می‌برند. یک تکنیک جالب به خاطر سپاری، استفاده از آهنگ است.
اگر مطلبی را همراه با یک آهنگ یاد گرفته و به ذهن سپرده باشید، با نواختن آهنگ در ذهنتان، آن مطلب هم برای شما یادآوری می‌شود. شواهدی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه کودکان تحت تعلیم موسیقی در مقایسه با کودکان که آموزش موسیقی ندیده اند از حافظه بهتری برخوردارند و این حاکی از آن است که تأثیرات یادگیری موسیقی بر انسان بیشتر از گوش دادن به آن است.
نکته مهم اینکه برای یادگیری و تقویت حافظه بهتر است موسیقی بی کلام باشد چون به جای چیزی که قرار است فرد به یاد آورد فقط کلمات پس زمینه‌ی آواز یادآور خواهند شد. قبلا در مورد تاثیر موسیقی بر کودکان نوشته ایم . برای خواندن این مطلب به این لینک مراجعه نمایید:
تاثیر موسیقی بر حافظه
تأثیر موسیقی بر تمرکز
شدت تمرکز و طول مدت متمرکز شدن در همه گروه‌های سنی با هر سطحی از توانایی، با گوش سپردن به موسیقی‌های کلاسیک آرامش بخش یا موسیقی گوش نواز افزایش می‌یابد. هنوز مشخص نیست چه نوع موسیقی برای کمک به بهبود توجه و تمرکز بهتر است اما مطالعات زیادی تاثیر موسیقی را آشکار کرده‌اند.
از تاثیر موسیقی در توجه شما همین نکته کافیست که باعث می گردد شما به وقایع و صداهای اطراف خود بی توجه شده و به کار خود متمرکز شوید. همه ما بلا استثنا این مورد را تجربه کرده ایم
تاثیر موسیقی بر عملکرد ورزشی
گوش دادن به موسیقی در هنگام ورزش، موجب افزایش عملکرد فیزیکی می شود. با موسیقی متوجه گذشت زمان نمی‌شویم و فعالیت ورزشی جذاب تر به نظر می رسد. کمتر احساس خستگی میکنیم از نظر روانی در سطوح برانگیختگی بالاتری قرار می‌گیریم و از نظر فیزیولوژیکی ریلکس‌تر می شویم. تاثیر موسیقی در فعالیت ورزشی را همه ما درک کرده ایم و نیاز به توضیح بیشتری نیست.
تاثیر موسیقی بر بهره وری کاری
آیا می‌دانستید با گوش دادن به موزیک در محل کار، عملکرد بهتری خواهید داشت؟ موسیقی دشمن خستگی است. بهتر است مرتب نوع موسیقی خود را تغییر دهیم یک روز کلاسیک روز دیگر پاپ و روز دیگر سنتی انتخاب کنیم تا بفهمیم چه نوع موسیقی بر روی ما اثر مطلوب‌تری دارد و بهره‌وری بیشتری را به ارمغان می‌آورد.
مردم دوست دارند حین کارکردن موزیک گوش دهند دلایل بسیار زیادی برای این تمایل به دلیل تاثیر موسیقی در عملکرد وجود دارد. بنابر گزارش منتشر شده در مجله Behavior and physiology توانایی فرد در شناسایی تصاویر بصری مثل حروف و اعداد درصورت به گوش رسیدن موسیقی راک یا کلاسیک در پس زمینه بسیار سریع‌تر می‌باشد.
تاثیر موسیقی هنگام ورزش
تاثیر موسیقی در کاهش افسردگی و آلزایمر
انتخاب افراد در نوع موسیقی که به آن گوش می‌دهند، علاوه بر تغییر حال فعلی آنها در آینده آنها هم موثر خواهد بود و از طرفی گوش دادن به موسیقی به جلوگیری از ابتلا فرد به بیماری افسردگی منجر خواهد شد. امروزه از موسیقی به عنوان یکی از راه‌های درمانی به ویژه در درمان بیماریهای روحی و روانی یاد می‌شود، به گفته محققان گوش دادن به موسیقی آستانه تحمل درد در افراد مختلف را بالا می‌برد.
با موسیقی به جنگ آلزایمر بروید
از نقش درمانی موسیقی در درمان بیماریهای چون زوال عقل، اوتیسم، زوال عقل و همچنین از ابتلا افراد در سالمندی به آلزایمر جلوگیری کرد. مغز با شنیدن صدای موسیقی در حالت غمگینی فرد، احساس سبک شدن به او می‌دهد و کمک می‌کند تا احساس خود را بهتر به زبان بیاورد . همچنین همخوانی و تکرار شعری که در موسیقی گنجانده شده است، منجر به کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر شده و البته بیماران مبتلا به آلزایمر را هم در به یادآوری خاطرات آنها و کنترل بیماری‌شان یاری می‌کند.
تاثیر موسیقی در درمان ناتوانی‌های ناشی از بیماریهای پارکینسون و سکته مغزی و مشکلات قلبی عروقی
قدمت درمان و تاثی موسیقی برای مراقبت از بیماران تقریبا به قدمت تمدن بشری است و امروزه با وجود پیشرفت علم در زمینه‌های گوناگون از موسیقی‌درمانی به‌تنهایی ویا همراه با درمان‌های دیگر استفاده می‌کنند. وقتی این‌گونه بیماران به موسیقی‌های ریتمیک گوش می‌دهند، به‌طور همزمان حرکات عضلات آنها بیشتر و بهتر می‌گردد.
محققان توانسته‌اند با گام‌های آهنگین به این بیماران در برداشتن قدم‌های محکم‌تر کمک کنند، درست شبیه مارش نظامی که سربازان با ضربات طبل گام برمی‌دارند. پارکینسون بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح کننده دوپامین رخ می‌دهد. گره‌های قاعده‌ای مغز موجب علائم لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شوند؛ اما موسیقی با ترشح دوپامین موجب بهتر شدن وضع این بیماران خواهد شد.
تاثیر موسیقی بر کاهش درد
در مقاله‌ای در مجله انگلیسی زبان Advanced Nursing اینطور گزارش شده است که گوش سپردن به موسیقی آرام بخش و کلاسیک میتواند تا ۲۱ درصد دردهای مزمنی مثل درد ورم مفاصل، دیسک کمر و رماتیسم مفصلی و تا ۲۵ درصد افسردگی را کاهش دهد. امروزه در بیشتر بیمارستان‌ها برای کاهش نیاز به دارو حین عمل زایمان و کاهش دردهای پس از عمل از موسیقی درمانی استفاده می‌شود.
موسیقی کلاسیک و ملایم کمک فراوانی به کاهش استرس بیماران قبل از عمل جراحی و کاهش درد آنها بعد از عمل جراحی می‌کند. طی تحقیقات صورت گرفته بر روی بیماران قلبی و حتی سرطانی، مشخص شد گوش دادن به موسیقی‌های ملایم میتواند تا حد فراوانی به کاهش استرس این بیماران قبل از انجام عمل قلب باز ویا شیمی‌درمانی کمک کند.
در تحقیقات صورت گرفته بر بیمارانی که عمل‌های موفق‌آمیزی داشتند نیز مشخص شد پروسه گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش به‌طرز شگفت‌انگیزی میتواند تحمل درد را در آنها افزایش داده و حتی نقش قابل توجهی در مرخص شدن زودهنگام آنها از بیمارستان داشته باشد. حتی این نوع موسیقی در آرامش و کاهش مادران باردار نیز موثر است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
نظریه‌های گوناگونی در مورد چرایی تاثیر موسیقی بر کاهش درد مطرح است، از جمله:
موسیقی میتواند در احساسات فرد تغییر ناگهانی و غیر منتظره به وجود آورد.
موسیقی نوعی حس کنترل را به فرد بیمار القا می‌کند.
موسیقی موجب شود بدن برای غلبه بر درد آندروفین آزاد سازد.
موسیقی با کند کردن تنفس و ضربان قلب در فرد احساس رهایی و ریلکس سازی به وجود آورد.
تاثیر موسیقی بر مهارت های اجتماعی
بر اساس تحقیقات انجام شده، یادگیری حداقل نواختن یک نوع ساز موسیقی میتواند تاثیر زیادی در افزایش اعتماد به‌نفس، مهارت‌های فیزیکی، اجتماعی و ذهنی در افراد شود.
در تحقیقات صورت گرفته بر روی تعدادی کودک در دانشگاه مک گیل کانادا، مشخص شد که کودکان دارای حداقل ۳ سال سابقه در نواختن موسیقی به‌طور مشخصه‌ای از توانایی‌های شنیداری و فیزیکی برتر و بالاتر نسبت به کودکان عادی برخوردار بودند. همچنین مهارت‌های استدلالی و ذهنی، خواندن متن و دامنه بالای واژگان، افزایش ضریب هوشی و رشد بخش‌های خاصی از مغز از دیگر مزیت‌های این کودکان نسبت به کودکان عادی شمرده می‌شود.
به‌طور کلی نظریه موجود این است که قرار گرفتن کودکان در معرض موسیقی‌های کلاسیک در دوران جنینی، بعد از تولد، در دوران رشد و حتی در دوران نوجوانی موجب می‌شود کودکان باهوش‌تر و زیرک‌تر باشند.
در این ارتباط پیشنهاد میکنیم مطلب زیر را بخوانید:
تاثیر موسیقی بر زنان باردار
از فواید و تاثیر موسیقی در زنان باردار چقدر می دانید؟ زنان در دوران حاملگی بعلت تغییرات فیزییولوژیک و هورمون، معمولا دچار اضطراب و افسردگی با درجات مختلف می شوند و موسیقی مخصوصا از نوع ملایم می تواند بسیار آرامش بخش باشد و استرس را از مادر بکاهد.
- شنیدن موزیک در دوران حاملگی باعث کاهش فشار عصبی ، بدخلقی و افسردگی در مادر می شود
- راه ارزانی است برای کاهش عصبانیت و استرس در زنان حامله ای که با ریسک بالای حاملگی مجبور به استراحت مطلق هستند.
- یافته های محققان نشان می دهند که موسیقی می تواند فشار خون مادران باردار را تحت تاثیر قرار دهد، بطوریکه اگر موسیقی گوش خراش و ناخوشایندی گوش کنند، با افزایش فشار خون مواجه می شوند، در صورتی که این نوع موسیقی بر روی فشار خون زنان غیر باردار چنین تاثیری ندارد.
پس اگه شما نیز کودک خود را باردارید به یاد داشته باشید که آهنگ گوش دادن در دوران بارداری میتواند مزایای قابل توجهی داشته باشد و تاثیر مثبتی بر جنین بگذارد. همینطور این نکته را نیز در نظر داشته باشید که فرکانس‌های بم بهتر می‌توانند در مایع درون رحم به حرکت درآیند و برای جنین قابل‌شنیدن باشند.
تاثیرات مثبت موسیقی بر روی جنین انسان
جنین در هفته شانزدهم در داخل رحم مادر به موسیقی واکنش نشان داده و آواز می خوانند. به عنوان مثال شنیدن اپرا می تواند در افزایش ضربان قلب کودک تاثیرگذار باشد به دلیل آنکه جنین در محیطی ساکت و تاریک به سر می برد و با شنیدن موسیقی به جنب و جوش و تکاپو می افتد.
جنین درون رحم مادر پس از چهار ماهگی به موسیقی واکنش نشان می دهد و حرکت های او نسبت به موسیقی قابل لمس هستند و می توان فهمید از دوران جنینی انسان به موسیقی عکس العمل نشان می دهد. جنین انسان پس از گذشت 20 هفته از تشکیل نطفه می تواند صداهای خارج و موسیقی را بشنود.
تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد آن ها می توانند آنچه را که در محیط رحم مادرشان می شنوند، پس از 12 ماه از تولد به خاطر آورند و در برابر آن واکنش نشان دهند.دکرت الکساندر لامونت در سخنرانی خود دربارۀ روانشناسی موسیقی در دانشگاه کله، می گوید:همیشه فکر می کردم رحم مادر جای بسیار شلوغ و پرتلاطمی است ولی در حقیقت محیطی بسیار ساکت است.
بر طبق گفته های بالا بنابراین جنین باید قادر به شنیدن و احساس کردن صدای اطراف خود در خارج از رحم باشد. البته قابل ذکر است که منظور از شنیدن، واکنش و تأثیری است که صداها و فرکانس بر روی جنین می گذارد.
تاثیر موسیقی بر زنان باردار
چه نوع موسیقی برای زنان باردار بهتر است؟
هر نوع موسیقی که خودتان دوست دارید، قابل اجراست و می توانید از آن نیز برای جنین و یا کودک خود استفاده کنید ولی ترجیحاً آرامش بخش باشد. لازم به ذکر است فرکانس های بم بهتر می توانند در مایع درون رحم به حرکت درآیند و برای جنین قابل شنیدن باشند. تاثیر این نوع موسیقی بیشتر از بقیه است.
با توجه به این توضیحات، بیشتر پزشکان متخصص زنان و زایمان فکر می‌کنند که گوش دادن به انواع موسیقی‌ها، بخش‌هایی از ذهن مادر باردار را تحریک کرده و در کنار آن، تجارب شادی را به فرد منتقل می‌کند که به نوبه خود، درد ناشی از روند طبیعی زایمان را در بدن مادر به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.
علاوه بر این موارد، شنیدن موزیک به عنوان یک درمان اساسی در کاهش اضطراب زنان باردار بسیار موثر است، زیرا میتواند به زنان کمک کند تا میزان استرس خود را در حین انجام عمل زایمان طبیعی کاهش داده تا کمتر در معرض درد باشند.