گام و اسکیل را بیشتر بشناسیم

گام و اسکیل و دانستن تعاریف و کاربرد آن برای شما که حتی تفننی میخواهید نوازندگی کنید هم مهم است. وقتی شما میخواهید وارد دنیای نوازندگی بشوید ناچار از یادگیری مفاهیم اولیه آن هستید. درست است که بسیاری از اساتید هنگ درام یا تانگ درام را بدون نت خوانی و از روی ریتم نوازی آموزش میدهند اما ذکر این نکته ضروری است که شما برای پیشرفت یا حتی خرید اولیه ساز نیازمند دانستن تئوری موسیقی هستید.

ما قبلا ترمینولوژی و لغت نامه هنگ درام را بصورت مفصل منتشر کردیم ( برای دیدن اینجا را کلیک نمایید ) . در لغت نامه در مورد واژگان تخصصی برای شما نوشتیم.  در این نوشته میخواهیم مفاهیم  تئوری موسیقی را به زبان ساده برای شما بیان میکنیم. سعی شده است در این نوشته توالی تعاریف رعایت شود تا درک آن راحت تر باشد.

نت موسیقی

در موسیقی کلاسیک ما هفت نت موسیقی معروف داریم. نت موسیقی از هفت سمبل با نشانه انگلیسی شناخته می شود ولی در تئوری موسیقی فرانسوی به این صورت خوانده می شود:

C = Do ، D = Ré، E = Mi، F = Fa، G = Sol، A = La، B = Si  D # = Ré dièse =  Eb = Mi bémol

خیلی ها از من می پرسند که وقتی D  هست چرا Re خوانده می شود. جالبه . نه؟ خب الان این موضوع کاملا مشخص گردید. در ابتدا شاید ارتباط سخت باشد ولی بعد از مدتی تمرین به راحتی میتوانید حفظ کنید.

پرده و نیم پرده

قبل از اینکه تعریف گام یا اسکیل را برای شما بگویم لازم دانستم پرده و نیم پرده را برای شما توضیح دهم. پرده و نیم پرده هردو فاصله بین یک نت تا نت بعدی آن است. اما اگر نیم پرده باشد اسم نت عوض نمی شود. برای نیم پرده از دو سمبل معروف یعنی بمول و دیز استفاده خواهیم کرد. مثل همان نت هایی که در بالا اشاره کردیم. پس D#  یا Eb یک نیم پرده هستند. ( بخوانید ر دیز ، می بمول)

بمول، بِمُل به فرانسوی

bémol یکی از علامات تغییردهنده است که قبل از نُت‌ها گذارده می‌شود. این علامت صدای نُت را نیم‌پرده پایین می‌آورَد؛ و آن را با نماد «♭» نشان می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر، صدای نُت را نیم‌پرده بم می‌کند.

دیِز به فرانسوی dièse

دیز علامتی است که اگر در کنار هر نتی قرار بگیرد صدای آن نت را نیم‌پردهٔ کروماتیک بالا می‌برد یا اصطلاحاً زیرتر می‌کند. علامت دیِز در موسیقی «♯» است. بیایید کلید های سیاه روی پیانو را به عنوان پله در نظر بگیریم که بعد از نت قبل از خود می آیند و فاصله بین کلید سفید و سیاه نیم پرده باشد.  فاصله C و B یک نیم پرده است چون هیچ کلید سیاهی بین این دو نت نیست. فاصله D تا C یک پرده است چون در بین آنها یک کلید سیاه قرار دارد.

اکتاو چیست؟

هر اکتاو متشکل از هشت نوت هست (اکتاو در لغت به معنای “هشت حرفی” ست) . به عبارت ساده تر فاصلهٔ دو نت همنام متوالی را اکتاو گویند. خب حالا که تعریف اکتاو را متوجه شدیم پس میتوانیم بگوییم که D3  تا D4 یک اکتاو است و C3  تا C5  دو اکتاو محسوب میشود. پس اگر در گام و اسکیل های آلات موسیقی باید دقت شود که استاندارد هر نت از کدام اکتاو شروع می شود. البته این مساله نیازمند دانش بالای تئوری بوده و از حوصله این مطلب خارج است اما قصد ما از آوردن این مطلب در این نوشته تفهیم کامل موضوع است.

گام و اسکیل

تونیک

پایین ترین نت پایه یا کلید نام دارد. اولین نت گام و اسکیل را تونیک گویند. در هنگ درام در بیشتر مواقع نت دینگ، نت تونیک نیست بلکه بزرگ ترین نت روبروی شما وقتی هنگ درام را در دامان خود قرار دهید به عنوان تونیک محسوب می شود.

مثلا این اسکیل را ببینید که یکی از معروف ترین اسکیل ها است.

D A Bb C D E F A C D

در این اسکیل D به عنوان دینگ و A به عنوان تونیک محسوب می شود.

گام و اسکیل چیست؟

گام همان اسکیل است! چرا؟ گام (Gamme ) واژه فرانسوی اسکیل است. یعنی ما هرکجا که بگوییم گام ، معنای اسکیل را خواهد داد و این کلمات هیچ فرقی باهم ندارند.  گام یا اسکیل عبارت است از توالی پی در پی نت ها که از نت تنیک یا پایه شروع شده و به همان نت در اکتاو بعدی برسد. نگران نباشید همه را ریز به ریز تعریف و باز خواهم کرد. ساده بگویم. در حقیقت گام عبارت است توالی چند نت‌ موسیقی است که با هم فاصله‌ای مشخص دارند و آخرین نت، اکتاو بالایی نت اول است.
بنابراین در هر گام، آنچه اهمیت دارد تعداد اصوات پیاپی و نیز فاصله‌ میان آنهاست و این عوامل است که نوع گام را تعیین می‌کند. اصوات معین و پی در پی را درجه‌ گام می‌نامند.

تعریف ویکی پدیا از گام

گام به فرانسوی : ( gamme) توالی چند نت است که به ترتیب ارتفاع مرتب شده‌اند و گستره صوتی‌شان جمعاً دوازده نیم‌پرده متساوی یا یک اکتاو است. گام ممکن است بالارونده یا پایین‌رونده باشد، یعنی ارتفاع نت‌ها در آن به ترتیب صعودی یا نزولی مرتب شده‌باشد.

ملودینگ چیست؟

نامی که سازنده اولیه یعنی پن آرت روی اسکیل ها و گامهای مختلف گذاشته شده است در حالت کلی ملودینگ گفته می شود. مثلا ملودینگ کورد یا ملودینگ حجاز . اسم وب سایت ما هم از همین نام بر گرفته شده است.

انواع گام و اسکیل

دیاتونیک یا هپتاتونیک

 تشکیل شده از 7 نت متوالی است. گام دیاتونیک گامی است که از پنج پرده و دو نیم پرده تشکیل شده که در آن، نیم‌پرده‌ها بیشترین فاصله را از یکدیگر دارند.

پنتاتونیک

  متشکل از 5 نت متوالی است. یعنی در محدوده اکتاو فقط پنج نت وجود دارد و در توالی بین نت ها دو نت ناقص است. گام های پنتاتونیک به 2 دسته کلی تقسیم می شوند ،دسته اول گام هایی که دارای یک یا چند نیم پرده هستند که همی تونیک (Hemitonic) نامیده می شوند و دسته دوم گام هایی که فاقد نیم پرده هستند که آنهمی تونیک (Anhemitonic) نامیده می شوند. این نوع از گام بسیار پرکاربرد است برای مثال استفاده بسیار زیادی در سبک موسیقی بلوز دارند و یا در اکثر کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند چین و ژاپن از این گام استفاده می کنند.

هگزا تونیک یا گام بلوز

از 6 نت  متوالی تشکیل شده است. یعنی بین اکتاوها فقط شش نت وجود دارد و یکی از توالی های نت ها در این گام وجود ندارد. گام های شش نتی دارای انواع مختلفی هستند و در بسیاری از انواع موسیقی از جمله موسیقی فولک اسکاتلند و ایرلند دیده می شوند و همچنین در موسیقی جز و بلوز نیز کاربرد دارد.

کروماتیک

تشکیل شده از 12 نت متوالی است. گام کروماتیک گامی است که تمامی ۱۲ نت گام معتدل غربی را شامل می‌شود. تمام نت‌های این گام نیم‌پرده با یکدیگر فاصله دارند.

خب در اینجا مثالی کاربردی از گام و اسکیل های هنگ درام را ذکر مینماییم.

1. Pentatonic : D Voyager D-F-A-CDEF-A-C
2. Hexatonic : D/A Minor Celtic D—A-CDEFGA-C
3. Heptatonic : E/A Aeolian. -E–ABCDEFGA–

گام و اسکیل ماژور (Major Scale)

گام بزرگ یا گام ماژور (به فرانسوی: gamme major) یکی از گام‌های دیاتونیک است. یک گام بزرگ از هفت نت به اضافه یک نت تکراری در اکتاو بالاتر است. ساده‌ترین گام بزرگ گام دو ماژور است که بدون نت‌های دیز و بمل است.

گام و اسکیل مینور (Minor Scale)

گام کوچک یا گام مینور (به فرانسوی: gamme minor) نوعی گام دیاتونیک است که درجه سوم آن نسبت به نت پایهٔ گام دارای فاصله سوم کوچک می‌باشد.

گام و اسکیل

چگونه گام و اسکیل مینور ساخته می شود

 دو روش را برای ساخت این گام بررسی خواهیم کرد. در روش اول می توانیم این گام را از گام ماژور بدست آوریم.

روش اول:

به عنوان مثال گام C ماژور را در نظر می گیریم. خواهیم داشت :

C (1)-D (2)-E (3)-F (4)-G (5)-A (6)-B (7)

حال می خواهیم  گام C مینور را از آن بسازیم.کافی است سه نت را نیم پرده عقب ببریم.

این نت ها عبارتند از : نت سه ، نت شش و نت هفت. یعنی خواهیم داشت.

C-D-Eb-F-G-Ab-Bb

تئوری موسیقی

روش دوم

در روش دوم برای ساخت گام مینور از فرمول آن استفاده خواهیم کرد. فرمول گام ماژور به صورت زیر :

W, W, H, W, W, W, H

و فرمول گام مینور به صورت زیر است.

W, H, W, W, H, W, W.

H یعنی half step یا نیم پرده W یعنی whole step یا یک پرده. می خواهیم با استفاده از این فرمول گام C مینور را بسازیم. مثل حالت قبل نت ها را به ترتیب بنویسید.

C(1)-D(2)-E(3)-F(4)-G(5)-A(6)-B(7)

طبق فرمول باید بین نت دو /سه و پنج / شش نیم پرده فاصله باشد. در اینجا بین E و D یک پرده فاصله است پس E را نیم پرده عقب می بریم. یعنی E تیدیل می شود به  Eb. بین نت 5 و 6 هم باید نیم پرده فاصله باشد. در حالت اولیه بین A و G یک پرده فاصله است پس A را نیز نیم پرده عقب می بریم. یعنی A تبدیل می شود به Ab.

تا اینجا داریم :

C-D-Eb-F-G-Ab-B-C

اما هنوز گام و اسکیل مینور ساخته نشده است. طبق فرمول باید بین نت هفت و هشت نیز یک پرده فاصله باشد. در حالت اولیه بین B و C نیم پرده فاصله است. پس B را نیز نیم پرده عقب می بریم. یعنی B تبدیل می شود به Bb

C-D-Eb-F-G-Ab-Bb-C

یاد گیری این که یک ترانه یا قطعه موسیقی روی چه گامی است قابل درک و دستیابی است. شناخت گام باعث میشود تا بتوانید بگونه ای گام را تغیر بدهید تا صدایتان با موسیقی هماهنگ باشد، همچنین تجربه ساخت اثری متفاوت از موسیقی (کاور یا باز خوانی یک آهنگ) را به شما میدهد. برای فهمیدن گام یک ترانه یا قطعه موسیقی لازم است که چند موضوع پایه را در تئوری موسیقی بدانید.

نت سوم و پنجم

فاصله سوم و پنجم نوعی فاصله بسیار رایج در موسیقی است و میتوانند در پیدا کردن گام و اسکیل موسیقی بسیار کارآمد باشند. در فاصله ها گام مینور یک نیم پرده از ماژور کمتر دارد که باعث ایجاد تفاوت در صداهایشان میشود.  فاصله سوم متشکل از اولین نوت در یک گام و سومین نوت گام میباشد. یک ساختار ماژور سه تایی دو پرده بین نت های اول تا سوم دارد و این درحالی است که این فاصله در ساختار مینور سه نیم پرده است.  فاصله پنجم متشکل از اولین نت گام تا پنجمین نت است در فاصله پنجم کامل دارای هفت نیم پرده است.

نت های یک اکتاو با جزئیات

    M2 ، m2 = نت دوم اسکیل بصورت ماژور یا مینور

    m3 ، M3 = نت سوم اسکیل بصورت مینور یا ماژور . اگر اسکیل دارای m3 باشد ، اسکیل مینور است

    4th  = نت چهارم

    تریتون = 6 نیم پرده فاصله از تونیک را تریتون گویند.

    5th = نت پنجم اسکیل

    m6 ، M6 = نت ششم ماژور یا مینور

    m7 ، M7 = نت هفتم ماژور یا مینور

    8 = اکتاو تونیک

خب در اینجا قسمت اول تئوری موسیقی به پایان می رسد. برای دیدن قسمت دوم و تخصصی تر در مورد اسکیل های هنگ درام اینجا را کلیک نمایید.